Osteoporoz (Kemik Erimesi): Kemiklerin En Büyük Düşmanı
Osteoporoz olarak tıp literatüründe yer alan kavramın halk arasındaki ismi Kemik Erimesi’dir. Adında da anlaşılacağı gibi Osteoporoz, kemiklerin zayıf ve kırılgan hale gelmesine neden olan bir sağlık sorunudur. Diğer bir ifadeyle osteoporoz, kemikleri incelten ve zayıflatan bir hastalıktır. Kemik erimesi, kemikleri o kadar zayıf hale getirir ki öksürürken bile kırılmalar yaşanabilmektedir.
Kemik erimesi ile oluşan kırıklar en fazla şu şekilde görülmektedir;
- Kırık bilek,
- Kırık kalça,
- Kırık omurga kemikleri (omurlar).
Dünyada genelinde yaklaşık 200 milyon insanın osteoporoz teşhisi aldığı tahmin edilmektedir. Osteoporoz hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilmektedir. Ancak kadınların hastalığa yakalanma olasılığı erkeklere göre fazladır.
Osteoporoz Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler, hastalığın ilk evrelerinde genellikle görülmemektedir. Ancak daha sonrasında kemikler zayıflamaya başlamakta ve aşağıdaki belirtiler görülebilmektedir;
- Kemik kırılmalarının veya zedelenmelerinin neden olduğu sırt ağrıları,
- Eğik bir duruşun ortaya çıkması,
- Kemiklerin zayıflamasına bağlı olarak görülen normalden daha kolay kırılmalar,
- Kemikte yükseklik kaybı.
Osteoporoz Nedenleri Nelerdir?
Yaş, kuşkusuz en önemli nedendir. Ancak, tek başına kemik erimesi için risk faktörü oluşturmamaktadır. Şu faktörler de birer risk oluşturmaktadır;
- İleri yaş,
- Kadınlarda daha fazla görülmektedir. Özellikle menopoz sonrası ciddi bir risk taşımaktadır.
- Aile öyküsünde kemik erimesinin yer alması veya genetik yatkınlık,
- Hareketsiz yaşam tarzı,
- Streoid içerikli ilaçların kullanımı,
- Düzenli egzersiz yapmamak,
- Yeme bozukluğuna sahip olmak (Anoreksiya veya bulimia gibi),
- Düşük BMI’ye (vücut kitle indeksine) sahip olmak,
- Tiroid hormonlarında yaşanan bozulmalar,
- Cinsiyet hormonlarındaki azalma,
- Adrenal bez hastalıkları,
- Sigara ve alkol kullanımı.
Osteoporoz Nasıl Teşhis Edilmektedir?
Tanı veya teşhis için kemik yoğunluğunun ölçülmesi gerekmektedir. Pek çok yöntem bu amaçla kullanılmaktadır. DEXA (Dual Enerji X Ray Absorbsiyometri) en güvenilir yöntem olarak Osteoporoz tanısında tercih edilmektedir. Bu yöntem ağrısız bir yöntemdir ve hastayı rahatsız etmemektedir. Bu yöntem ile şu bilgiler elde edilmektedir;
- Tanıya yardımcı olma,
- Oluşabilecek kırıklar hakkında bilgi edinme,
- Hastalığın doğal seyrini izleme.
Osteoporoz Nasıl Tedavi Edilmektedir?
Osteoporoz tedavisinde temel hedef, kemik kaybını yavaşlatmak, durdurmak veya kırıkları önlemektir. Bu amaçla çeşitli yöntemler uzmanlar tarafından tercih edilmektedir. Bu yöntemler, yaşam tarzı değişiklikleri, kalsiyum ve D vitamini takviyelerinin yanı sıra uygun egzersiz yapmayı içerebilmektedir. Bu amaçla şu yöntemler önerilmektedir.
- Doğru beslenme,
- Yaşam tarzı değişiklikleri,
- Egzersiz ve spor yapma,
- Düşme riskini ortadan kaldırmaya yönelik önlemler alma,
- İlaçla tedavi.
Osteoporoz tamamen önlenememektedir. Ancak hastalığa yakalanma riskini azaltmak için ek olarak şunlar yapılabilmektedir;
- Sigarayı bırakmak,
- Sağlıklı bir kiloyu korumak,
- Alkolü azaltmak,
- Kemik güçlendirme egzersizleri,
- Sağlıklı kemik mineral yoğunluğunu ve kemik kütlesini koruma,
- Denge eğitimi.