KOAH Hastalığı: Sigaranın En Derin İzi
Kronik inflamatuar bir akciğer hastalığı olan KOAH, günümüzün en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) adıyla tıp literatüründe yer alan KOAH, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı hastalığının kısaltmasıdır.
KOAH Hastalığı Nedir?
Hava akımı tıkanmasına ve solunumla ilgili sorunlara neden olan bir grup hastalığı tanımlamak için kullanılmaktadır. Diğer bir tanıma göre ise KOAH, solunum güçlüğüne neden olan bir grup akciğer rahatsızlığının genel adıdır. KOAH, ilerleyici akciğer hastalıkları grubu olarak da ifade edilmektedir.
KOAH, amfizem ve kronik bronşit sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Anfizem, kısaca, akciğerlerdeki hava keselerinde meydana gelen hasar olarak tanımlanabilmektedir. Kronik bronşit ise, hava yollarının uzun süreli iltihabı olarak ifade edilmektedir.
KOAH, esas olarak sigara içen orta yaş veya yaşlı yetişkinleri etkilemektedir. Birçok birey KOAH hastalığına yakalandığının farkına varamamaktadır.
KOAH Hastalığının Semptomları Nelerdir?
KOAH hastalığında semptomlar hastalığın akciğere zarar vermeye başlamasına kadar genelde görülmemektedir. Ancak aşağıdaki belirtilerle beraber ortaya çıkabilmektedir;
- Spor, yürüyüş vb. gibi fiziksel aktiviteler sırasında gözlemlenen nefes darlığı,
- Boğazda hırıltı,
- Göğüs bölgesinde sıkışma,
- Kronikleşmiş öksürük. Öksürük genellikle farklı renklerde balgam (berrak, beyaz, sarı veya yeşilimsi) ile beraber görülmektedir.
- Çok sık tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları,
- Güçsüzlük hissi,
- Hastalığın ileri evrelerinde görülse de önemli bir belirti olan istenmeyen kilo kayıpları,
- Belirli bölgelerde (özellikle ayak bileklerinde, ayaklarda veya bacaklarda) şişkinliklerin ortaya çıkması.
KOAH Hastalığının Tanısı Nasıl Konulmaktadır?
Hastalığın tanısında fiziki muayene ve bazı testler önemli rol oynamaktadır. Fiziki muayene dışında ise bazı testler istenmektedir. Bunlar şu şekilde özetlenebilmektedir;
- Akciğer röntgeni,
- Kan sayımı,
- Biyokimya,
- Arteriyel kan gazı tayini,
- Solunum testi,
Solunum testi olarak ifade edilen tanı yönteminin adı Spirometre’dir. Hasta, Spirometre adı verilen bir makineye bağlı büyük ve esnek bir tüpe nefes alması için bağlanmaktadır. Akciğerlerin ne kadar hava tutabileceği ve ne kadar hızlı hava üfleyebileceği Spirometre testi ile ölçülmektedir.
KOAH Hastalığında Risk Faktörleri Nelerdir?
KOAH hastalığının ortaya çıkmasında risk oluşturabilecek bazı faktörler bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde özetlenebilmektedir;
Sigara kullanmak. En büyük risk faktörüdür.
Zararlı maddelere maruz kalmak. Akciğerin, tahriş edici maddelere, kimyasallara ve hava kirliliğine uzun süreli maruz kalması KOAH hastalığı için büyük risk faktörüdür.
Yaş. KOAH, 40 yaş ve sonrasında çok sık görülebilen bir sağlık sorunudur.
Genetik. Ailede KOAH öyküsü varsa bu durum bir risk unsuru olabilmektedir. Ayrıca, genetik bir durum olan alfa-1 antitripsin eksikliği de risk oluşturmaktadır.
Astım. Astımı olan kişilerde, astımı olmayan kişilere göre KOAH gelişme riski daha fazladır.
KOAH Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
KOAH, maalesef, akciğerde kalıcı hasta bırakan bir hastalıktır. Bu nedenle tedavisi mümkün değildir. Ancak yapılan müdahaleler hastalığın ilerlemesini önlemeye yöneliktir. Bu müdahaleler şu şekilde özetlenebilmektedir;
- Sigara kullanılıyorsa derhal bırakılmalıdır. KOAH hastalığında en önemli tedavi yöntemi sigara kullananların sigarayı bırakmasıdır.
- İnhaler (ilaç salımı için kullanılan tıbbi cihaza verilen ismidir) ve ilaçlar,
- Pulmoner rehabilitasyon tedavileri,
- Çok az kişi olan bir tedavi seçeneğini olan ameliyat veya akciğer nakli.