Kelimeler Boğazımızda Düğümleniyor: Kekemelik Nedir?
Kekemelik, bireylerin konuşma esnasında duraklaması, kelimeleri, sesleri ve heceleri tekrarlaması, dengesiz konuşma hızı ile kendini belli eden bir konuşma bozukluğudur. Sıklıkla 2-6 yaş arası çocuklarda görülmektedir. Genel olarak gelişim ilerledikçe kekemelik gerileyerek azalmaktadır. Fakat %25’in üzerinde bir oran ile kalıcı olması ve yetişkinlik döneminde de devam etmesi olasıdır. Kalıcı durumlar göz önünde bulundurularak çocukluk evresinde erken müdahale ile problemin kalıcı olması önlenebilmektedir.
Kekemelik problemi yaşayan bireyler, ne söyleyeceklerini bilmelerine rağmen kendilerini ifade ederken güçlük çekmektedir. Kelimeleri, heceleri tekrarlayabilmekte, uzatabilmekte veya konuşmayı keserek duraksayabilmektelerdir. Kendi kendilerine konuşurken, şarkı söylerken takılmadan akıcı konuşabilmelerine rağmen kalabalıklar karşısında veya heyecanlı oldukları bir durumda akıcı olarak konuşma gerçekleştirememektedirler.
Kekemelik Neden Oluşur?
- Ailede kekeme bulunması nedeni ile çocuklara aktarılan dil ve konuşma anormalliğinin anne-babadan çocuklara aktarılması,
- İnme, travma veya havale gibi sağlık sorunlarından kaynaklanan beyin yaralanmaları,
- Ağır duygusal travmaların yaşanması kekemeliğe neden olabilmektedir.
Kekemelikte Yaş Aralığı Var Mıdır?
Hemen hemen her yaştaki çocuk ve yetişkin bireylerde kekemelik yaşanabilmektedir. Fakat dil becerilerinin en yüksek noktada gelişim gösterdiği dönem 2-6 yaş arasındaki dönem olduğu için en sık bu dönemde başlamakta ve bu dönemde karşı karşıya kalmaktadır.
Kekemelik Belirtileri Nelerdir?
- Konuşmayı başlatmada güçlük çekme,
- Sözcüğü veya sözcüğün içerisinde yer alan sesleri uzatma,
- Heceleri, sesleri veya kelimeleri tekrar etme,
- Konuşma esnasında duraklamalar,
- Konuşma esnasında yüz veya üst gövdede gerilmeler yaşama,
- Hızlı göz kırpma refleksi,
- Dudak veya çenede gözlenen titremeler,
- Yüz tikleri ve kontrolsüz baş hareketleri kekemelik belirtileri arasında yer alır.
Kaç Tür Kekemelik Vardır?
Gelişimsel, nörojenik ve psikolojik olarak ele alınan üç farklı şekilde görülmektedir.
Gelişimsel: Sık görülen tür olmakla beraber, en çok 5 yaş altı erkek çocuklarda görülmektedir. Çoğunlukla tedaviye gerek kalmaksızın konuşma ve dil yeteneği geliştikçe, yaş artışı ile çözülmektedir.
Nörojenik: Felç, kafa travması, havale vb. kaynaklı yaşanan bir beyin hasarı sonucu oluşan kekemelik türüdür.
Psikojenik: Ağır bir duygusal travma sonucu oluşan türdür. Diğer iki tür keşfedilmeden önce meydana gelen tüm kekemelikler psikojenik kekemelik olarak ele alınıyor olsa da günümüzde bu türün nadir olarak görüldüğünün farkına varılmıştır.
Kekemelik Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?
Bazı kekemelikler tedaviye ihtiyaç kalmaksızın ortadan kalkabilirken bazı kekemelikler tedavi ile yok edilmektedir. Kekemeliğin kalıcı olarak yok edilemediği durumlarda ise bireyin günlük yaşantısını kolaylaştıracak şekilde yardımcı olabilecek becerileri kazanmasını sağlanmaktadır.
Kekemelik tedavisinde konuşma terapisi, elektronik aletler ve bilişsel davranışçı terapi, ebeveyn – çocuk etkileşimi yöntemlerine başvurulabilmektedir. Tabii ki bu yöntemler uzmanlarca belirlenmelidir. Unutulmamalıdır ki birine iyi gelen yöntem bir başka kişiye iyi gelmeyebilir, aksine süreci sıkıntıya düşürebilir. Her rahatsızlıkta olduğu gibi kekemelikte de bireylere göre uzmanlarca bir yöntem seçilmeli ve uygulanmalıdır.