İyot Eksikliği Nedir?
Tiroid hormonu olarak bilinen bir kimyasal salgının vücutta üretilebilmesi için vücudunuzda belirli bir miktarda iyot bulunması gerekmektedir. Tiroid hormonunun işlevi metabolizmanızı ve diğer önemli vücut fonksiyonlarınızı kontrol etmesidir.
Düşük iyot seviyesine sahip olmak düşük tiroid fonksiyonunun tek nedeni değildir. Ancak iyot eksikliği, guatr olarak da bilinen tiroid bezinin anormal büyümesine veya şişmesine ve diğer tiroid sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca iyot eksikliği çocuklarda zihinsel bozukluklara neden olabilir.
Vücudunuz doğal olarak iyot üretmemektedir. Bu nedenle bu besini almanın tek yolu günlük beslenmenizden geçmektedir. İyot, birçok gıda türünde bulunmaktadır. İyot ihtiyacınızı en çok aşağıdaki gıdalardan karşılayabilirsiniz:
- Balık,
- Yumurta,
- Fındık,
- Kırmızı ve beyaz et,
- Ekmek,
- Süt ürünleri,
- İyotlu sofra tuzu.
İyot Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
İyot eksikliğinin belirti ve semptomları arasında şunlar yer alır. Boyundaki tiroid bezlerinin büyümesi veya şişmesi. Bu durum, boynunuzda guatr adı verilen görünür bir yumru oluşmasına neden olabilir.
Düşük tiroid hormon seviyeleri (hipotiroidizm). Hipotiroidizm şunları içerebilen semptomlara neden olur:
- Tükenmişlik,
- Kabızlık,
- Ciltte kuruma,
- Kilo almak,
- Kas tonusunda azalma,
- Yüksek kolesterol seviyelerinin oluşması,
- Kaslarda veya eklemlerde ağrı veya sertlik oluşması,
- Yavaşlamış kalp hızı (düşük nabız),
- Saç dökülmesi,
- Depresyon,
- Hafızanın zayıflaması.
Çocuklarda ve gençlerde bu durum şunlara neden olabilir: Büyümede zayıflama ve yavaşlama, gecikmiş diş gelişimi, gecikmiş ergenlik ve zayıf zihinsel gelişim.
Belirtiler ise şunları içerebilir: Düşük IQ, öğrenme zorluğu ve zihinsel engeller oluşması (özellikle çocuklarda).
İyot Eksikliği Bozuklukları ve Komplikasyonları
İyot eksikliği tedavi edilmediğinde ciddi hipotiroidizme yol açabilmektedir. Komplikasyonlar arasında şunlar gösterilebilir:
- Kalp hastalığı veya genişlemiş kalp ve kalp yetmezliği gibi kalp ile ilgili bozukluklar,
- Zihinsel sağlık sorunları (depresyon veya bilişsel bozukluk gibi),
- Periferik nöropati olarak bilinen vücudun periferik sinirlerinde hasar oluşması,
- Kadınlarda kısırlığa neden olabilen bozulmuş yumurtlama gibi üreme ile ilgili sorunlar.
Gebe kadınlarda düşük miktarlarda tiroid hormonu, çocukların doğum kusurlarının riskini arttırabilmektedir. İyot eksikliğinin neden olabileceği hamilelikle ilgili sorunlara örnek vermek gerekirse, bebeğin düşmesi, ölü doğması veya erken doğum tehlikesi, yeni doğan bebeklerde doğuştan anormallikler oluşması verilebilir.
İyot eksikliğini Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz iyot eksikliğiniz olduğundan şüphelenirse, genellikle iyot seviyenizi şu dört testten birini yaparak kontrol eder:
- İdrar testi: Bu en basit ve en hızlı testtir. Ancak diğer iyot testleri kadar doğru sonuç alamayabilirsiniz.
- Kan testi: Vücuttaki iyot seviyelerinin tespitinde kullanılan basit ve doğru bir yöntemdir. Ancak, sonuçların çıkması idrar testinden daha fazla zaman alır.
- İyot yama testi: İyot yama testi, doktorların cildinize bir parça iyot boyadığı ve 24 saat sonra nasıl göründüğünü kontrol ettiği bir testtir. İyot eksikliği olmayanlar için, yama 24 saatten daha kısa sürede kaybolmaktadır. Ancak bir eksiklik var ise muhtemelen iyotun cilt tarafından daha hızlı emilmesine vesile olacaktır. Bu test ideal olan bir test değildir. Ancak ucuzdur ve nispeten hızlıdır.
- İyot yükleme testi: Bu test, 24 saatlik bir süre içinde idrarınızda ne kadar iyot salgıladığınızı ölçer. Ne hızlı bir testtir ne de ucuz, yorucu bir test (24 saatlik bir süre içinde elinizdeki her idrar örneğini toplamanız gerekir.). Ama en doğru sonuç veren testtir.
İyot Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?
İyot eksikliği en iyi şekilde sağlıklı bir günlük beslenme programı ile düzeltilir. Diyetiniz tek başına yeterli iyot sağlamıyorsa, bir iyot takviyesi eklemeyi düşünebilirsiniz.
Potasyum içeren iyot takviyeleri vücut tarafından en kolay emilenlerdir. Potasyum iyodür ve potasyum iyodat içeren takviyeler bu eksikliği en iyi şekilde dolduracaktır.