Disleksi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Disleksi, öncelikle doğru ve akıcı kelime okuma ve heceleme ile ilgili becerileri etkileyen ve zorlaştıran bir öğrenme güçlüğü durumu olarak da bilinmektedir. Disleksinin bir takım karakteristik özellikleri bulunmaktadır. Bunlar, sözel bellek ve sözel işlem hızındaki zorluklar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dil, motor koordinasyon, zihinsel hesaplama, konsantrasyon ve kişisel organizasyon yönlerinde birlikte ortaya çıkan zorluklar görülebilir. Ancak bunlar kendi başlarına disleksi belirtisi değildirler. Bireyin, sağlam temelli bir müdahaleye nasıl yanıt verdiğini veya nasıl yanıt verebileceğini inceleyerek, disleksinin meydana getirdiği zorlukların ciddiyetinin ve kalıcılığının ölçülmesi sağlanabilmektedir.
Bu özelliklerin yanına ek olarak;
Disleksi problemi olan bazı bireylerin yaşayabilmekte olduğu görsel ve işitsel algılama zorlukları bilinmektedir. Disleksi, disleksik kişilerde, öğrenme sürecini etkileme ve öğrenmedeki zorluklar ile birlikte görülebilmektedir. Bazı disleksik kişilerde, tasarım, problem çözme, yaratıcı beceriler, etkileşimli beceriler ve sözlü beceriler gibi diğer alanlarda gösterebildiği güçlü yanları olabilmektedir.
Disleksi daha çok çocuklarda görülmektedir. Disleksisi olan çocuklar genellikle, normal görüşe sahiptir ve yaşıtları kadar zekidir. Ancak, bu çocuklar okulda daha çok zorlanmaktadırlar. Çünkü, okumaları daha uzun sürmekte ve sözcükleri anlamakta sorun yaşamaktadır. Sözcüklerin anlaşılmasını, sorun yaşanmasını, ayrıca hecelemeyi, yazmayı ve net bir şekilde konuşmayı zorlaştırabilmektedir.
Disleksi Belirtileri Nelerdir?
Disleksi belirtileri, belirli gruplarda incelemektedirler. Bu gruplara göre farklılık göstermektedirler.
Disleksi belirtileri şunlardır;
Okul Öncesi Çocuklarda Disleksi Belirtileri
- Sözcükleri yanlış telaffuz etmek.
- Tanıdık nesneleri adlandırırken güçlük çekmek ve nesnelerin isimleri yerine şey gibi genel sözcükleri kullanmak.
- Tekerlemeler veya kafiyeli bir şarkının sözlerini öğrenmekte zorlanmak.
- Alfabenin harflerini söylemek gibi bir dizeyi hatırlamakta güçlük çekmek.
- Takip edilmesi zor olan hikayeleri anlatmak veya bir olay hakkında mantıklı bir sırayla konuşmakta güçlük çekmek.
- Birden fazla adım olan yönergeleri hatırlamakta ve takip etmekte zorluk çekmek.
2 Yaş Disleksi Belirtileri
- Harf isimlerini öğrenmekte ve harflerin çıkardıkları sesleri hatırlamakta zorluk çekmek.
- Görsel yok ise bilinen sözcükleri (köpek gibi) okumakta güçlük çekmek.
- Yüksek sesle okurken kelimeleri değiştirmek.
- Sözcüklerdeki sesleri tek tek ayırmada ve bir sözcük oluşturmak için sesleri karıştırmada sorun yaşamak.
- Kelimelerin nasıl hecelendiğini hatırlamakta ve yazım kurallarını yazılı olarak uygulamakta güçlük çekmek.
3-5 Yaş Disleksi Belirtileri
- Yüksek sesle okurken küçük kelimeleri karıştırmak veya atlamak.
- Yeni öğrendiği sözcükleri seslendirmekte sorun yaşamak.
- Yaygın kullanılan sözcükleri hızlı tanımakta güçlük çekmek.
- Bir hikâyede neler olduğunu açıklamakta ya da önemli ayrıntılarla ilgili soruları yanıtlamakta zorlamak.
- Harfleri ters yazmak gibi sık sık aynı tür hataları yapmak.
- Aynı yazı içerisinde aynı kelimeyi doğru ve yanlış yazmak ve kötü yazım olması.
- Mümkün olduğunca okumaktan kaçınmak, okurken sinirlenmek veya üzülmek.
Genç ve Yetişkin Disleksi Belirtileri
- Yüksek sesle okurken, yavaş okumak, küçük sözcükleri ve uzun sözcüklerin bazı kısımlarını atlamak.
- Sosyal medyadakiler de dahil olmak üzere yaygın kısaltmaları hatırlamakta güçlük çekmek.
- Genellikle kullanacak kelime aramak.
- Çoğu zaman şakayı “anlamamak” veya deyimleri ve kelime oyunlarını anlamakta güçlük çekmek.
- Okuma ödevlerinin tamamlanmasına çok uzun zaman ayırmak.
Tüm bu belirtilerin olması, kesinlikle disleksi olduğu anlamına gelmeyebilmektedir. Uzman hekim tarafından konulacak tanı ile disleksi varlığından söz edilebilmektedir.
Disleksi Tedavi Nedir?
Disleksi için kesin bir tedavi bulunmamaktadır. Terapilerin ve psikolojik danışmanlık hizmetlerinin faydalığı olduğu bilinmektedir.