Boğmaca Nedir? En Çok Kimleri Etkilemektedir?
Boğmaca, bebeklerde, çocuklarda, gençlerde ve yetişkinlerde görülebilen ciddi bir hastalıktır. Hastalık, Bordetella pertussis adı verilen bakteri nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Ciddi bir solunum sistemi enfeksiyonu olarak bilinmektedir. Ayrıca, hastalık oldukça bulaşıcıdır. Öyle ki 2018’de dünya çapında 151.000’den fazla boğmaca vakası bildirilmiştir.
Boğmaca, genellikle nefes almayı zorlaştıran kontrol edilemeyen ve şiddetli öksürük ile karakterizedir. Öksürük nöbetlerinden sonra, boğmacalı birinin sıklıkla derin nefes alması gerekir. Bu nefes alıp verme de “boğmaca” sesine neden olur. Boğmaca her yaştan insanı etkileyebilir. Ancak bir yaşından küçük bebekler için çok ciddi ve hatta ölümcül olabilir.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Boğmaca belirtileri genellikle enfekte olunduktan sonra 5 ile 10 gün arasında ortaya çıkmaktadır. Hatta bazı durumlarda belirtiler 3 hafta sonra bile görülebilmektedir. Genel olarak şu belirtilerle ortaya çıkabilmektedir;
- Burun akması,
- Hapşırma,
- Hafif öksürük,
- Kırmızı ve sulu gözler,
- Düşük dereceli ateş.
Boğmaca belirtileri genellikle soğuk algınlığına benzer şekilde ortaya çıkmaktadır. Ancak, yaklaşık 1 ile 2 hafta sonra kuru, tahriş edici öksürük nöbetleri ortaya çıkar. Bir dakikadan fazla sürebilen bir öksürük nöbeti sırasında çocuk kırmızıya veya mora dönebilir. Sonrasında, çocuk nefes alırken karakteristik boğmaca sesini çıkarabilir veya kusabilir.
Boğmaca Kimlerde Görülebilir?
Aşı geliştirilmeden önce boğmaca bir çocukluk hastalığı olarak tanımlanmaktaydı. Ancak günümüzde boğmaca, öncelikle aşıların tamamını tamamlamış olmayacak kadar küçük çocukları ve bağışıklığı azalmış gençleri ve yetişkinleri etkiler.
Kimler Boğmaca Riski Altındadır?
Hastalık pek çok kişide görülebilmektedir. Ancak aşağıdaki koşullar riski daha da artırmaktadır;
- Henüz tam olarak aşılanacak yaşta olmayan altı aydan küçük bebekler,
- Boğmaca olan biriyle aynı evde yaşayan insanlar,
- Son 10 yılda boğmaca güçlendiricisi (aşı) olmayan insanlar.
Boğmaca Neden Kaynaklanmaktadır?
Boğmaca, Bordetella pertussis adı verilen bir bakteri nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Hava yoluyla bulaşabilmektedir. Örneğin, enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, mikrop yüklü küçük damlacıklar havaya püskürtülür. Yakınlarda bulunan kişilerin solunumu ile akciğere ulaşan virüs boğmacayı meydana getirmektedir. Dolayısıyla insandan insana kolaylıkla yayılır.
Boğmaca Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığın teşhisi için aşağıda belirtilen yöntemlerden yararlanılmaktadır. Bunlar;
- Hasta öyküsü.
- Fiziki muayene.
- Boğazın arkasından burun yoluyla bir mukus numunesi almayı içeren bir laboratuvar testi. Bu, salinle doldurulmuş bir çubukla veya şırıngayla yapılabilir. Amaç, boğmacaya neden olan bakterilerin ortaya çıkarılmasıdır.
- Kan testi.
- Göğüs röntgeni.
Boğmaca Tedavisi Nasıldır?
Boğmaca tedavisi yaşınıza ve ne kadar süredir enfeksiyona sahip olduğunuza göre değişebilmektedir. Boğmaca tedavisinde, erken evrelerde antibiyotiklerin kullanılması tercih edilmektedir. Antibiyotik kullanımı ile ciddi bir hastalık vakası önlenebilir ve enfeksiyonun diğer insanlara yayılması durdurulabilir. Bazı bebeklerin hastanede, bazen yoğun bakımda tedaviye ihtiyacı olabilir.
Boğmaca ile baş etmek için aşağıdaki tavsiyeler dikkate alınabilir;
- Bol bol dinlenin,
- Bol sıvı tüketin,
Rahatsızlığı gidermek için parasetamol veya ibuprofen alın.