Böbrek Yetmezliği Nedir?
Böbrekler, bel bölgenizde bulunan bir çift organdır. Omurganın her iki yanında birer böbrek bulunmaktadır. Böbrekler vücuttaki kanı süzer ve toksinleri vücuttan uzaklaştırmak ile görevlidir. Bu toksinler mesaneye gitmekte ve idrar ile birlikte atılmaktadır. Böbrek yetmezliği, böbreklerin kandaki atıkları yeterince filtreleme yeteneğini kaybettiğinde ortaya çıkar.
Akut böbrek yetmezliği, böbreklerin aniden kandaki atık ürünleri filtreleyemediğinde ortaya çıkmaktadır. Böbrekler filtreleme yeteneğini kaybettiğinde tehlikeli seviyelerde atık birikebilmekte ve kanın kimyasal yapısı bozulabilmektedir.
Akut böbrek yetmezliği, aynı zamanda akut böbrek yetmezliği veya akut böbrek hasarı olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle birkaç günden kısa sürede hızla gelişmektedir. Akut böbrek yetmezliği, en çok hastaneye kaldırılan kişilerde ve özellikle yoğun bakıma ihtiyacı olan kritik hastalarda görülmektedir.
Akut böbrek yetmezliği ölümcül olabilir ve yoğun tedavisi gerektirmektedir. Bununla birlikte, akut böbrek yetmezliği genellikle geri dönüşümlü olabilmektedir. Aksi takdirde kişinin sağlığı iyiyse, normal veya normale yakın böbrek fonksiyonunu geri kazanılabilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
Akut böbrek yetmezliğinin belirti ve semptomları şunları içermektedir;
- Bacaklarda, ayaklarda şişmeye neden olan sıvı tutulması,
- Nefes darlığı,
- Mide bulantısı,
- Zayıflık,
- Düzensiz kalp atışı,
- Göğüs ağrısı veya basıncı,
- Ağır vakalarda nöbetler veya koma belirtileri,
- Azalmış idrar. Ancak bazen idrar çıkışı normal kalabilmektedir.
- Bilinç bulanıklığı,
- Tükenmişlik,
Bazen, akut böbrek yetmezliği hiçbir belirti veya semptom göstermez ve başka bir nedenle yapılan laboratuvar testleriyle ortaya çıkar.
Sebepleri Nelerdir?
- Bazı akut ve kronik hastalıklar,
- Bazı ilaçlara toksik maruz kalma,
- Şiddetli dehidrasyon (vücuttaki sıvı miktarının normalden az olması),
- Böbreklere olan yetersiz kan akışı,
- Böbrek travması.
İdrarın rengi, vücudun sağlığına açılan küçük bir penceredir. Böbreklerdeki hasar ilerleyene kadar, böbrek fonksiyonunun durumu hakkında pek bir şey söylememektedir. Yine de idrar rengindeki değişiklikler bazı sorunların uyarı işareti olabilmektedir;
- Sarı veya açık sarı: Berrak veya soluk sarı idrar, yeterince su tüketildiğini göstermektedir. Çoğu durumda bu ideal renktir.
- Koyu sarı veya kahverengi: Susuz kalınmış anlamına gelmektedir. Daha fazla su içmeyi ve koyu gazlı içecekleri, çayı veya kahveyi azaltmak etkili olabilmektedir.
- Portakal rengi: Bu dehidratasyon belirtisi olabilmektedir veya kan dolaşımınızdaki safra belirtisi olabilmektedir. Böbrek hastalığı genellikle buna neden olmamaktadır.
- Pembe veya kırmızı renk: Pembe veya biraz kırmızı olan idrarda kan olabilmektedir. Ayrıca pancar veya çilek gibi bazı yiyeceklerden de kaynaklanabilmektedir. Hızlı bir idrar testi farkı söyleyebilir.
- Köpüklü idrar: Fazla kabarcıklı idrar, içinde çok fazla protein bulunduğunun bir işaretidir. İdrardaki protein böbrek hastalığının bir işaretidir.
Böbreklere Kan Akışının Azalması Nelere Yol Açabilmektedir?
Böbreklerinize ani kan akışı kaybı böbrek yetmezliğine neden olabilir. Böbreklere kan akışı kaybına neden olan bazı durumlar şöyle sıralanabilmektedir:
- Kalp Krizi,
- Kalp Hastalığı,
- Karaciğerde Yara İzi veya Karaciğer Yetmezliği,
- Dehidrasyon,
- Şiddetli Yanıklar,
- Alerjik Reaksiyonlar,
- Tanı Testleri.
Böbrek Yetmezliği Tanısı Nasıl Konulmaktadır?
Doktorlar böbrek yetmezliğini teşhis etmek için birkaç test kullanabilmektedir. En yaygın testlerden bazıları şunlardır;
- İdrar tahlili: Doktor, atipik protein veya idrara dökülen şeker de dahil olmak üzere olağan dışı herhangi bir şeyi test etmek için idrar örneği alabilmektedir.
- İdrar hacmi ölçümleri: İdrar çıkışını ölçmek, böbrek yetmezliğini teşhis etmeye yardımcı olan en basit testlerden biridir. Örneğin, düşük idrar çıkışı, böbrek hastalığının, birden fazla hastalık veya yaralanmanın neden olabileceği idrar tıkanıklığından kaynaklandığını düşündürebilmektedir.
- Kan örnekleri: Doktor, kan üre nitrojeni ve kreatinin gibi böbrekler tarafından filtrelenen maddeleri ölçmek için kan testleri isteyebilmektedir. Bu seviyelerdeki hızlı artış, akut böbrek yetmezliğini gösterebilmektedir.
- Görüntüleme: Ultrasonlar, MR’lar ve BT taramaları gibi testler, tıkanıklıkları veya diğer sorunları belirlemek için böbreklerin ve idrar yollarının görüntülerini sağlamaktadır.
- Böbrek dokusu örneği: Doku örnekleri olağan dışı parçalar, yara izi veya bulaşıcı organizmalar açısından incelenir.
Böbrek Yetmezliği Tedavisi Nedir?
Böbrek yetmezliği için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Böbrek yetmezliğinizin nedenine ve evresine bağlı olarak tedavi seçimi değişmektedir.
- Diyaliz,
- Böbrek nakli,
- Yaşam tarzı değişiklikleri,
- Alkol alımını azaltmak,
- Diyet değişiklikleri.