Başkalarının Hayatına Umut Ol: Tüm Yönleriyle Organ Nakli
Günümüzde önemi hâlâ kavranamamış olan organ nakli pek çok kişinin hayatını kurtarmaktadır. Hâlâ istenen seviyeye gelmeyen bu konuda, kamu otoriteleri ve diğer paydaşlar tarafından çalışmalar yürütülmektedir. Son 50 yılda, edinilen tecrübe ile de başarılı bir uygulama haline gelmiştir. Ancak başta etik olmak üzere hâlâ çeşitli sorunlar bulunmaktadır. Verilere göre Amerika Birleşik Devletleri’nde her gün yaklaşık 21 kişi nakil beklerken hayatını kaybetmektedir. Ayrıca, 100 binden fazla kişinin de doku ve hücre nakli beklediği ifade edilmektedir.
Organ Nakli Nedir?
Bağışçı ya da donör olarak ifade edilen bir kişiden alınan bir organ veya dokunun cerrahi olarak çıkarılıp alıcı olarak adlandırılan kişiye yerleştirilmesidir. Bu işlem ile birlikte insan hücreleri ve dokuları hayat kurtarabilmektedir. Hatta temel işlevleri tekrar geri döndürebilecek sonuçlar görülebilmektedir.
Hangi Organların Nakli Yapılabilmektedir?
50 yıllık birikim sayesinde doku ve hücre nakli de oldukça gelişmiştir. Dünya genelinde nakil yapılabilecek pek çok doku ve hücre bulunmaktadır. Nakli yapılabilenler şu şekilde özetlenebilmektedir;
- Organlar: Böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas, mide veya bağırsak.
- Dokular: Kornea, tendon, kalp kapakçıkları, kemik, deri, sinirler ve damalar veya pankreas adacıkları.
- Hücreler: Kök hücre veya kemik ilini.
- Uzuvlar: Eller, ayaklar veya kollar.
Kimler Organ Nakli İçin Donör Olabilmektedir?
Kişinin hayattayken kendi özgür iradesiyle ölümünden sonra doku ve organlarının başka hastalar için kullanılmasına yönelik iznidir. Bağışçı olabilmek için 18 yaşını doldurmuş ve akıl sağlığının yerinde olmak yeterlidir. Birden çok doku veya hücre bağışlanacağı gibi sadece tek bir organ veya doku da bağlanabilmektedir.
Türkiye Organ Naklinde Hangi Konumdadır?
Türkiye organ nakli konusunda oldukça gelişmiş bir ülkedir. Yetişmiş insan gücü ve teknolojik altyapısı ile birlikte Türkiye, bu konuda tercih edilen ülkeler arasında yer almaktadır. Sağlık kuruluşu bakımından oldukça zengin olan Türkiye’de pek çok operasyon gerçekleştirilmektedir. Toplam 163 organ nakil merkezine sahip Türkiye’de 4 akciğer, 8 pankreas, 76 böbrek, 59 karaciğer ve 16 kalp nakil merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlerde yapılan işlemlerde sayısal olarak her yıl artmaktadır. 2020 yılına kadar yaklaşık olarak 44 bin nakil yapılmıştır. Bu nakiller arasında en fazla pay 30 binden fazla olan böbrek naklidir. Yaklaşık olarak 11 bin karaciğer, 707 kalp ve 434 kalp kapakçığı operasyonu bu geçen sürede gerçekleşmiştir. Dünyadaki durum incelendiğinde ise Türkiye organ nakillerinde ilk üç içinde yer almaktadır. Sayılar incelendiğinde Türkiye’nin doku nakli konusunda oldukça fazla tecrübesi olduğu rahatlıkla ifade edilmektedir.